KONŞİMENTO NEDİR? TAŞIMA YÖNTEMLERİNE GÖRE KONŞİMENTO ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Konşimento, üzerinde alıcı, yükleyici, ihbar ilgilisi gibi bilgilerin yer aldığı, ticari işlem ile ilgili bütün malumatlara yer verilen, “taşıma senedi” terimi olarak da kullanılan bir kıymetli evraktır. Sözlükte geçen anlamı ise, gemiye taşınmak üzere teslim edilen malzemeye karşılık verilmiş olan evrak, alındı ya da senettir.

KARA YOLU KONŞİMENTOSU

CMR (Convention Marchandises Routiers) adlı uluslararası anlaşmanın hükümlerini kabul eden ülkeler tarafından kullanılan kara yolu taşıma evrakına kara yolu konşimentosu denir. Bu taşıma belgesi, taşımanın CMR hükümlerince gerçekleştirileceğini göstermektedir. Aracı kurum ya da taşıma şirketince alıcı adına düzenlenen kara yolu taşıma senedi, yükün veya yüklerin belirtilmiş olan şartlara göre taşınarak, alıcısına iyi bir durumda teslim edildiğini ve taşıma sözleşmesinin yerine getirildiğini işaret eden hukuki bir delil niteliği taşımaktadır. Temsil yetkisi malların mülkiyetini kapsamadığından ciro edilememektedir. Kara yolu konşimentosu; yükletene verilmek üzere, yüklerle eşlik etmek üzere ve taşımacıda kalacak şekilde üç orijinal kopya halinde hazırlanmaktadır. Yükleyici, yükler yoldayken taşıma firmasına talimat vermek sureti ile taşımayı durdurma, teslimat bilgilerini değiştirme veya yüklerin belgede beyan edilen alıcıdan başka bir kişiye teslimini talep etme haklarına sahip olmaktadır. Buna ek olarak, bu durumun gerçekleşmesi için, yükleyici taşımacıya mutlaka garanti vermelidir.

HAVA YOLU KONŞİMENTOSU

AWB,HAWB, Airwaybill olarak bilinen konşimento, hava yolu şirketleri tarafında düzenlenen ve yüklerin taşınmak üzere teslim alındığına işaret eden makbuza verilen isimdir. AWB, malzemeler üzerinde hak talebi yetkisi vermemektedir. Hava limanına varışı gerçekleşen malzemelerin gümrük işlemlerinin yapılmasından sonra malzemeler evrakta ismi belirtilen alıcıya teslim edilmektedir. AWB alıcı yerine, alıcının işbirliği içerisinde olduğu bankanın adına da düzenlenebilmektedir. Böyle bir durumda (leasing), yetkili banka varış bölgesindeki hava yolu şirketine yazılı beyanda bulunarak gelen malzemeleri alıcısına teslim ettirebilmektedir. AWB, 3 orijinal (alıcıya, göndericiye, hava yolu şirketine) ve 9 kopya hava yolu taşıma senedi olacak şekilde düzenlenmektedir. Konşimento üzerinde, uçuş tarihi, uçuşa ait sefer sayısı, yükün cinsi ve miktarı, alıcı ve yükleten bilgileri, navlun, hava yoluna ait kaşe ve imza yer almaktadır.

DENİZ YOLU KONŞİMENTOSU

Deniz yolu konşimentosu, bir gemi firması veya onun yetkili acentesi ya da yüklemenin yapıldığı limanda yetkili acentenin bulunmaması durumunda geminin kaptanın malzemeyi yükletene teslim ettiği, emre ve nama düzenlemesi gerçekleştirilebilen, bahsi geçen malların taşınmak üzere kabulünün gerçekleştiğini beyan eden bir makbuzdur ve bunun yanı sıra yükleme kaydı konulduğunda ise bir taşıma sözleşmesidir. Deniz yolu konşimentosu, malzemenin mülkiyetini de temsil etmektedir ve buna bağlı olarak belgenin ciro edilmesi ile malzeme el değiştirmektedir.